Na zijn vioolstudies aan de Sibeliusacademie van Helsinki vervolmaakte Tuomas Haapanen zich vanaf 1948 verder in Parijs bij Léon Nauwinck en René Benedetti. Naast zijn carrière als solist en kamermusicus speelde hij als eerste viool in het symfonieorkest van de Finse radio en in het kamerorkest van Helsinki. In 1962 werd hij benoemd tot vioolleraar aan het conservatorium van Turku en in 1978 aan de Sibeliusacademie waar hij van 1987 tot ’90 directeur was. Hij gaf master classes in Europa, de Verenigde Staten en Japan en veel van zijn leerlingen wonnen prijzen op internationale wedstrijden. Hij was voorzitter van de internationale vioolwedstrijd Jean Sibelius (1981-2000) en wordt geregeld uitgenodigd als jurylid voor de bekendste vioolwedstrijden. In 1999 werd hem de Muziekprijs van de Finse Staat toegekend.